بلكه‌داها دئیَنمه‌دیم

ترجمه‌ی شهرام شيدایی و چوكا چكاد

(هفت شعر به همراهِ ترجمه‌ی فارسی، از متنِ کتاب)

اؤلوم

گئجه گؤزو
اوچوق دووار اَته‌يیندن
اؤلوم قالخیر
شیققیدانان سینان سوموک سسلریله
آیاق توتور

قانلی گؤزون آخیدیر
دیشین قیسیر

قاپ ـ باجانی، توز ـ تورپاغا توتوب یئل
آخا ـ آخا یاخینلاشیر،
یاخینلاشیر
ییخیلماسین، آلنین قویور چینیم اوسته

ائوین شئهلی نفسینده
نه بیر اؤلوم
نده حیات

دام شوملاییر
اؤلوم دولقون بیر آخشام تک
بوتون وارلیق يوواسیز،

اؤلوم مندن سوووشور
گؤزلریمده قالیر آنجاق. □

مرگ

شب هنگام
از پای دیوارِ فرو ریخته
مرگ برمی‌خیزد
و با صدای استخوان‌هایی که تَرَک برمی‌دارند و می‌شکنند
پا می‌گیرد

چشمان خونین‌اش را می‌چرخاند
دندان‌هایش را بر هم می‌فشرد

باد در و دیوار را
به آماج گرد و خاک گرفته
تلوتلوخوران نزدیک می‌شود
نزدیک می‌شود
پیشانی‌اش را بر شانه‌ام می‌گذارد
که نیفتد،

در نفس‌هایِ مرطوب خانه
نه مرگی
نه زنده‌گی‌ای
سقف در حال فرو ریختن،
مرگ چون شامگاهی گرفته و سنگین،
تمام هستی بی‌آشیانه،

مرگ از من عبور می‌کند
اما
در چشم‌هایم باقی می‌ماند. □

دونیا کندی

او گئجه‌لر بوساحیلده
قالانمیش اود
اَیله‌شردیم ایستی‌سینه
ائشیدردیم دنیزی
و سولارین سئحری باشدان کئچردی

او گئجه‌لر بوتون ماوی
گؤیلر ده بیر دنیز کیمی
کندلی‌لر یوخولاری بوساحیله گلردی

خیاللاریم، رؤیالاریم
سن یئل اولوب کؤینه‌ییمده اَسردین.
او گونلردن قالان سنسن
او گئجه‌لر سنين‌ایمیش
ایندی داها نه او ساحیل، نده من
خاطیره‌لر سؤیله‌سمده اویانانمیر بیرحیسسیم

هاوا ساکیت
هاوا دروغون
آمما سنین توکلرینده یئل اسیر
اینانانمیر منیم یورغون فیکیرلریم.

هاوا ساکیت
هاوا دروغون
بولانیب دنیز
آغ بیر لؤتکه کیمسه‌نین یوخ

یادیندا او آخشاملاری،
یئلکن آچماغیم
یادیندا او اوفوقلرده قیزیل سو

دالغا دنیزدن آیریلماز، بیلیرم
بورولدوقجا دورولاردا بیلیرم
ندن بئیله اومیدلی‌سن
سن سولارین سون پری‌سی
سنین‌ایمیش او گئجه‌لر

سنینله‌دی او آخشاملار
کؤپوکلو لپه‌لر
یالین آیاقلار.
سن ساحیله باخان ائولر
روحلاری سئوینجلی.

دؤیوشلردن قاچانمالی
اؤلوب یادا یارالانیب قاییتدیق
سن هارادا یارالاندین؟

نده ساحیل بوش قالیبدیر
ساحیلده‌کی او ائولری بومبالار ییخیب
کندلی‌لر سُونسوز ساواش میدانیندا.

نده ساحیل بوش قالیبدیر
تکجه سن
بیر خیال کیمی
دولانیرسان.

گؤزلر اؤزو سو کیمی
گؤزلرینی رؤیالاردان گتیرمیشدین
آه مندن، بیر عوموردن
ساحیللردن اوزاق یولدا
دووارلارین آراسیندا
هر زامان بیر اسکیيیمی دوشونوردوم.

سانيرديم كي يئني بير سؤز ايسته‌ييرم
سانیردیم کی یئنی بير سؤز قورتاراجاق جانیمی
آه مندن، بیر عوموردن

من سولارین قاباغیندا
من سولارین یاتاغیندا
من بورادا، بو ساحیلده
و یئنه ده
او سو کیمی گؤزلرینله. □

دهکده‌ی جهانی

آن شب‌ها، در این ساحل
آتشِ افروخته
می‌نشستم به گرمایش
می‌شنیدم دریا را
و سِحرِ آب‌ها از سر می‌گذشت

آن شب‌ها به‌تمامی آبی
آسمان‌ها نیز مثل یك دریا
خواب‌های روستائیان به این ساحل می‌آمد

خیال‌هایم، رؤیاهایم
تو باد می‌شدی و در پیراهنم می‌وزیدی
از آن روزها، تنها تو مانده‌ای
آن شب‌ها مال تو بوده
حالا دیگر نه آن ساحل، و نه من
اگر خاطره‌هایی نیز بگویم
در من هیچ حسی نمی‌تواند بیدار شود

هوا ساكت
هوا راكد
اما در موهای تو باد می‌وزد
باور نمی‌كند فكرهای خسته‌ی من

هوا ساكت
هوا راكد
دریا گِل‌آلود شده
هیچ‌كس قایقِ سفیدی ندارد

یادت هست آن شامگاهان
بادبان برافراشتَنم
یادت هست در آن افق‌ها
آب‌های طلایی را

موج از دریا جدا نمی‌شود می‌دانم
هرچه بپیچد زلال و صافتر می‌شود می‌دانم
از چه این‌قدر امیدواری
تو آخرین پری آب‌ها
مالِ تو بوده آن شب‌ها

با تو است آن شامگاه‌ها
موج‌های كف‌آلود
پاهای برهنه.
تو، خانه‌های رو به دریا (هستی)
با روح‌هایی شاد.

ناگزیر از جنگ‌ها؛
مُردیم یا زخمی برگشتیم
تو كجا زخمی شدی؟

چه‌قدر ساحل خالی مانده
خانه‌های ساحلی را بُمب‌ها فروریخته
روستاییان در میدانِ جنگی بی‌پایان.

چه‌قدر ساحل خالی مانده
تنها تو
مثل یك خیال
در این اطراف می‌گردی

چشم‌ها خود، مثل آب
چشم‌هایت را از رؤیاها آورده بودی
آه از من از یك عمر
در راهِ دور از ساحل‌ها
در میانِ دیوارها
همیشه به چیزی كه كم داشتم می‌اندیشیدم.

می‌پنداشتم كه حرفی تازه می‌خواهم
می‌پنداشتم كه حرفی تازه جانم را نجات خواهد داد
آه از من، از یك عمر

من در برابر آب‌ها
من در بسترِ آب‌ها
من این‌جا، در این ساحل
و باز
همراهِ آن چشمانِ آبگونه‌ات. □

ناغيلسيز اوشاقلار

قیش گئجه‌سی،
قارلی، بوزلو
كولك قالخیر،
قاپیلاری دؤیه ـ دؤیه
كیمسه آلمیر اؤزونه.

ناغیلسیز اوشاقلار    سویوقدا یاتیر. □

كودكانِ بی‌قصه

شبِ زمستانی
برف و یخبندان
كولاك در می‌گیرد
درها را یك‌به‌یك می‌كوبد
كسی به روی خود نمی‌آوَرَد.

كودكانی كه قصه‌ای ندارند
در سرما به خواب می‌روند. □

ناغيل

یالقیزایدی
آرتیق یالقیز
یاشاماقدان اونا یالنیز گؤیرچینلر اوچاردی
یای دامیندا اوزانمیشدی
« سنی گؤزله‌ین چوخدور بوگون »
بلكه‌ده او پیس ائشیتدی
سانكی گؤیلر ایچه‌ریندن دئییلمیش‌دی

قوشلارینین باشین كسيب
اَت‌لرینی تؤكوب ساتدی
هامی‌ایله اَل گوروشوب
دئییردی من سیزلر ایله باریشمیشام
آمما اونو بیر چرچی‌ده یولا یولداش گؤتورمه‌دی
یوردسوز، یوواسیز
یالقیزلیق‌دا یئر و ئرمه‌دی

اوزون توتدو یاری یولا:
« ائشیدین منی
سوسان یوللار »
و هارادان جاواب گلدی:
« ایسته‌میرم سؤزلریمه قاتام سنی ». □

قصه

تنها بود
بسيار تنها
از زنده‌گی تنها كبوترها برای او پرواز می‌كردند
بر بامِ تابستان دراز كشیده بود
« امروز، خیلی‌ها منتظر تواَند »
شاید هم او بد شنید
انگار از درونِ آسمان‌ها گفته شده بود.

كبوترهایش را سر بُرید
و گوشتشان را ریخت و فروخت
و با همه دست داد
و می‌گفت من با شما آشتی كرده‌ام
اما او را حتا یك دوره‌گرد، رفیق راهِ خود نكرد
بی‌خانه و بی‌دیار
تنهایی هم به او جایی نداد

رو كرد به نیمه‌راه:
« ای راه‌های خاموش
بشنوید مرا »
و از جایی صدایی آمد
« نمی‌خواهم تو را در حرف‌هایم بیاورم ». □

غريب دوشرگه‌سی

من يول اوسته ياشييرام
گئجه ـ كوندوز يولدا قالير گؤزلريم
قولاقلاريم سسده دير

موراد قوشوم اوجالاردا دولانار
خبر گلر
تانيش گلير
يولداش گلير
سئوگيم گلير
فرحله‌نر اوره‌ييم
بير گئجه ليك سئوينَرم لونلارلا
سوندان يئنه يالقيزام

من يول اوسته ائويم وار
غريب دوشرگه سی‌دير
تانيش گلر، سوووشار
يولداش گلر، سوووشار
سئوگيم گلر، سوووشار. □

منزلگه غريبان

من سرِ راه زنده‌گی می‌كنم
چشم به راه می‌مانم روز و شب
و گوش‌هایم در انتظار صدایی

پرنده‌ی مُرادم در بالاها می‌گردد
خبر می‌رسد
آشنا می‌آید
دوست می‌آید
عشقم می‌آید
دلم باز می‌شود
به اندازه یك شب شاد می‌شوم با آن‌ها
بعد دوباره تنهایم

من خانه‌ای سرِ راه دارم
منزلگه غریبان است
آشنا می‌آید و می‌گذرد
دوست می‌آید و می‌گذرد
عشقم می‌آید و می‌گذرد. □

آجی بولاق 1

دالام لام لام     دالام لام‌ لام
من آخشاملار بُوی اتان سسم
هارایام بیر، دوسلاریمین قولاغیندا

دالام لام لام     دالام لام لام
هر طرفدن توپلاشارلار
اؤزلری یا كؤلگه‌لری، فرق ائله‌مز

دالام لام لام     دالام لام لام
كیم اوزونو گؤرَنمزسن
منیم قارانلیق دوسلاریم،
ایبهام دیلار گئجه تكین
كیم كیمیله دانیشیر
آمما سانكی گئجه ایله قونوشور
بیریمیز وار، نئچه ـ نئچه آخشام قاباق
كئچمیش‌لری قورتارماقا گئديبدير

دالام لام لام     دالام لام لام
آجیقلاری توتار دوسلار
محبتلر چوخلاشاندا، آجیقلاری توتار دوسلار
و آخشاملار اودلو جام تك دولاناندا
گولوشلردن های قوپاندا
بیریمیز وار چاغیرار بیزی اؤزوموزه
« بیز قارانلیق آداملاریق
بیزده شادلیق داوام وئرمز
بیز نهایت آجییق »
اؤزلری یاكؤلگه‌لری
فرق ائله‌مز
بوگون هامی
كؤلگه گلیب
بیری هیچقیریق
بیری سیگارین سیگارا توتور
بیری گؤزلری آرخادا گلیر
گئدن آمما قاییتماییب

دالام لام لام     دالام لام لام
چای ایچیندن یئری‌ییریك
سولار اوزون دامارلاری، دولاشیب‌دی آیاقلارا
دئییرلر قان گؤرونور
قانلی‌دی سو

بیریمیز وار، آیریلیر گئدیر
كئچمیشلردن خبر بیلسین
ها ـ هارای‌لار اوجالماقدا
یولا سالماغا. □

چشمه‌ی تلخ 1

دالام لام لام     دالام لام لام
من صدایی هستم كه شب‌ها قد می‌كشد
فریادی هستم در گوش دوستانم

دالام لام لام     دالام لام لام
از هر طرف گِرد می‌آیند
خودشان یا سایه‌هاشان، فرقی نمی‌كند

دالام لام لام     دالام لام لام
چهره‌ی كسی را نمی‌توانی ببینی
دوستان تاریك من
ابهامند مثل شب
كسی با كسی حرف می‌زند
اما انگار كه با شب حرف می‌زند
كسی از ما چندین شبِ پیش
رفته است كه گذشته‌ها را تمام كند

دالام لام لام     دالام لام لام
لجشان می‌گیرد
محبت‌ها كه زیاد می‌شود لجشان می‌گیرد
و شب‌ها وقتی مثل جامی آتشین دُور می‌گردد
وقتی صدای خنده‌ها بلند می‌شود
كسی از ما، ما را به خودمان می‌خوانَد
« ما آدم‌های تاریكی هستیم
در ما شادی دوام نمی‌یابد
ما بی‌نهایت تلخیم »
خودشان یا سایه‌هاشان
فرقی نمی‌كند
امروز همه سایه آمده‌اند
یكی هق هق
یكی سیگار پشت سیگار می‌گیرانَد
یكی چشمانش پشت سرش می‌آید
اما كسی كه رفته، برنگشته

دالام لام لام     دالام لام لام
راه می‌رویم در میان رود
رگ‌های دراز آب‌ها دورِ پاها پیچیده
می‌گویند خون دیده شده
آب خونی شده

كسی از ما، جدا می‌شود و می‌رود
خبری از گذشته‌ها بگیرد
هیاهوها دارد اوج می‌گیرد
برای بدرقه‌اش. □