نشرِ كلاغِ سفيد، تهران 1392
دلی‌لرین کؤلگه‌سی Dəlilərin kölgəsi
(آذری شئعیر توپلوسو)
(3 شئعیر)
قوْرخولوغون گؤتورولموش شكيل‌لری
منیم آدیمدا بیر ایت هورور
سنین مئهریبانلیغیندا بیر ایت هورور
بو سسلرله اوزاقلاشماق
باشقادیر .
ایتلرین گؤزلرینه باخماقدان آغیر بیر‌شئی گؤرمه‌میشم
گون باتانلاردا گئجه‌لرده یاری‌گئجه‌لرده
او آغیرلیق اونلارین سسلری ایله
یاییلیر و اوزانیر
بیر گئجه بوتون ایتلر بیرلیكده آیا ساری هوره‌جك
اوْ گئجه آدام اوْلمایاجاق نیه‌سینی بیله
اوْ گئجه آداملاردان بوشالا
یئنه بو گئجه‌یاریسیندا
ایتلرین هورولتو سسله‌ری
یازیلان شئعيرده
كلمه كلمه ائشیدیله‌جك
آیین ایشیغیندان سؤز آپاریلمایاجاق
یازان و یازیلان ایتلر سسینه قاریشاجاق
بوتون كلمه‌لر دؤنه‌جك قارانلیغا سس‌سیزلیگه
آما قارانلیقدان و سس‌سیزلیكدن سؤز آپاریلمایاجاق
زامان ایتلرین سسی
مكان ایتلرین سسی
كلمه‌به‌كلمه ایتلرین سسی ائشیدیله‌جك
اوْ چاغا قدهر كی ائشیدیلمه‌یه هورولتولر
اوزاقلاشدیقجا سسلر
آردینداكی بوشلوق جومولا بیزه .
و سوْنرا بیر یازار یازا
یازانلار و یازیلانلاری ایتلر آلیبلار آغیزلارینا
و تنگه‌لرده ـ چؤللرده اوْنلاری وحشت‌له دونیالی‌لاشديريرلار . □
Qorxuluğun götürülmüş şəkilləri
Mənim adımda bir it hürür
Sənin mehribanlığında bir it hürür
Bu səslərlə uzaqlaşmaq
Başqadır.
İtlərin gözlərinə baxmaqdan ağır bir şey görməmişəm
Gün batanlarda gecələrdə
yarıgecələrdə
O ağırlıq onların səsləri ilə
Yayılır və uzanır
Bir gecə bütün itlər birlikdə aya sarı hürəcək
O gecə adam olmayacaq niyəsini bilə
O gecə adamlardan boşalacaq
Yenə bu gecə yarısında
İtlərin
hürültü səsləri
Yazılan şeirdə
Kəlmə
kəlmə eşidiləcək
Ayın işığından söz aparılmayacaq
Yazan və yazılan itlər səsinə qarışacaq
Bütün kəlmələr dönəcək qaranlığa səssizliyə
Amma qaranlıqdan və səssizlikdən söz aparılmayacaq
Zaman itlərin səsi
Məkan itlərin səsi
Kəlmə bə kəlmə itlərin səsi eşidiləcək
O çağa qədər ki eşidilməyə hürültülər
Uzaqlaşdıqca səslər
Ardındakı boşluq cumula bizə.
Və sonra bir yazar yaza
Yazanlar və yazılanları itlər alıblar ağızlarına
Və təngələrdə-çöllərdə onları vəhşətlə dünyalılaşdırırlar □
كئچميشين دَليك‌دئشيكلی گؤزلری ايله
یقین منی دانیشیق‌سیز فیكیرلر یوْلا سالاجاق
یوْرولماق ، فیكیرلرده دانیشماقدان یوْرولماق
نئجه داها هئچ‌نه‌یی آختارماق اوْلمور
نئجه تئز چاتماق قورتارماق ايميش
و بونو دوشونمك اوچون بيزيم گنج گؤزلريميزده كيفايت يوْخوموش
نئجه آنلاماديق آزماق بو ساحه‌ده آزالماق ايميش
و ایته‌نی هئچكیم آختارمایاجاقمیش
باشینی دووارا چیرپان
سوزولن ، دیزلرینی قوجاقلیان
یقین خبری ائشیدیب
سیگارینی آلیشدیریر و بونو بیلمه‌ییر
دَیرسیز ایللرین دَیرسیز باخیشلارین توستوسونده بوْغولماق
باشقالارینی دا ایتیرمك‌‌دیر .
نئجه بینؤره‌‌‌لری قازاندا بیلمه‌دیك بو ائولر هئچ‌‌بیری بیزیم اوْلمایاجاق
اوشاقلاریمیزین اوشاقلارینین‌‌دا حتتا
نئجه اوْ ایللرده اوْ قوْجا كیشی قوش كیمی قوْندو اُتوْردو آرامیزدا
و آتالاردان سؤز آچدی ، آتالاریمیزین آتلاریندان اوبْالاریندان
و سؤزلر اوْ قدهر یاخین ایدی و دیری
كی هئچكیم دئمه‌دی بونلار بایاتدیر .
نئجه اوْغورلادیلار دیلیمیزی فیكیرلریمیزی
و دَییشدیلر زور ایله آدلاریمیزی .
باخماق كئچمیشه‌ده باخماق گوج ایسته‌‌ییر
آما بورادا هئچكیم اؤز سؤزلرینه ییه‌دورماییر
منه یازماق ییه‌دورماقدیر ، اَلدن چیخانلارا یوْخ
اَله گلمه‌‌ینلره یوْخ
ییه‌دورماق اؤز گؤزلریمه یئریمه‌گیمه باخماغیما..
بیر اوْتاغدا نه‌لر اوْلا بیله‌ر ؟
بیز كؤهنه دووارلارا اَل سورته ـ سورته گلیب چاتمیشیق بورایا
و بویات سؤزلردن بویات آداملاردان
اوزولوب اؤزلوگوموزده بیر اؤز آرامیشیق
اشیانی منیمسه‌‌مه‌میشیك آد قویْمامیشیق هئچ‌نه‌یه
و بونلار بیر اوتْاغین
باشلانغیجی اوْلوب بیر آداما
و ایندی اوْ آدام بورادا
اوْ اوْتاقدا
دانیشیق‌سیز فیكیرلره قیمت وئریر .
دانیشیق‌سیز فیكیرلر / ییه‌دوراجاق منه . □
Keçmişin dəlik-deşikli gözləri ilə
Yəqin məni danışıqsız fikirlər yola salacaq
Yorulmaq, fikirlərdə danışmaqdan yorulmaq
Necə daha heç nəyi axtarmaq olmur
Necə tez çatmaq qurtarmaq imiş
Və bunu düşünmək üçün
bizim gənc gözlərimizdə kifayət yoxumuş
Necə anlamadıq azmaq bu sahədə azalmaq imiş
Və itəni heç kim axtarmayacaqmış
Başını duvara çırpan
Süzülən, dizlərini qucaqlayan
Yəqin xəbəri eşidib
Sigarını alışdırır və bunu bilməyir
Dəyərsiz illərin dəyərsiz baxışların tüstüsündə boğulmaq
Başqalarını da itirməkdir.
Necə binövrəli qazanda bilmədik bu evlər heçbiri
bizim olmayacaq
Uşaqlarımızın uşaqlarının da hətta.
Necə o illərdə o qoca kişi quş kimi qondu oturdu aramızda
Və atalardan söz açdı, atalarımızın atlarından obalarından
Və sözlər o qədər yaxın idi və diri
Ki heç kim demədi bunlar bayatdır.
Necə oğurladılar dilimizi fikirlərimizi
Və dəyişdilər zor ilə adlarımızı.
Baxmaq, keçmişə də baxmaq güc istəyir
Amma burada heç kim öz sözlərinə yiyə durmayır
Mənə yazmaq yiyə durmaqdır, əldən çıxanlara yox
Ələ gəlməyənlərə yox
Yiyə durmaq öz gözlərimə yeriməyimə baxmağıma.
Bir otaqda nələr ola bilər?
Biz köhnə duvarlara əl sürtə-sürtə gəlib çatmışıq buraya
Və boyat sözlərdən boyat adamlardan
Üzülüb özlüyümüzdə bir öz aramışıq
Əşyanı mənimsəməmişik,ad qoymamışıq heç nəyə
Və bunlar bir otağın
Başlanğıcı olub bir adama
Və indi o adam burada
O otaqda
Danışıqsız fikirlərə qiymət verir.
Danışıqsız fikirlər / yiyə duracaq mənə.□
فرانسیزجا اوخویان قادین
سوموكلریمدن سس ائشیدیرم
سسلر دئییر :
اؤلولر اؤلمه‌ییب‌لر
یوخولاری دریب آداملارا آد قوْیورلار .
گؤز قیزدیرانمیرسان
جانوارلار اَل آتیرلار دووارلارا .
هاچاندیر یوْخسا هارا :
گئنئرال آدینی سوْروشور
سنین گؤزلرین یالنیز اوْتاقی آددیملایان پوْتونلاردا
دوْلانیر گلیر دورور گئدیر قاییدیر دورور
ــ هله بیلمیرسن آدین گئدیر دئمه‌گه گلمز ــ
قاپی آچیلیر دؤرد پوتون آرتیر پوْتونلارا
ساغ‌آیاق پوْتونلارین بیریسی
نئچه یوْل بورنونو قوزاییر چیرپیر دئییر ـــ :
آد ! آد ! آد موهوم‌دیر بیزیم ایچون
سؤكون آدینی چیخادین !
یوْخسا ـــــــــــــ
دنیز اوسته یاغیش یاغیر
گمی‌دن قووزانان موسیقی قیریق یئل تك
قیریق ـ قیریق چاتیر بورا ـ اوْرا
چوخ اوزاقلارا آما یوْخ
فرانسیزجا بیر قادین اوْخویور .
گئجه یارینی آشیب
یقین ایچه‌‌‌‌نلر ایچیب
فیكیرده بوْغولانلار بوْغولوب .
قیریق ـ قيريق گلیر چاتیر
ایپ تك دوْلانیر بوْغازا
سیخیر بوْغور
نئجه اوْخوماقدیر بو
بیلیرم بو آندا اوْخوجو گؤزلرینی یوموب
گمی‌چی‌‌لرین بیریسی آغلاماقدان
گئت ـ گئده اَرییب سوزولوب باشقالارینین
اَللرینه گؤزلرینه
و گمی‌نی بو ایسلاق سویوق بیر شئی گئتدیكجه آلیر
آداملارین آداملارین آداملارین گؤزلرینین آیاق‌یئرلری
سس‌‌لرینین ای‌‌‌لرینین آیاق‌یئرلری
اوْ قدهر خیزین قالخیر گمی خیزین یئنیر
اوْ قدهر اؤزگه بیر گئجه دویولور بو گئجه‌ده
و هاوا اؤلومدن ده اوْیانا بیر هاوادیر
……………….
………
قیریلدی سؤز ………
گمی باشیمین ایچیندن كئچیر آداملاری‌ایلا سس‌لری‌ایله
گمی باشیمدان چیخیر آداملارسیز سس‌لرسیز
ــ سس هله سوموكلریمده گزیردی ــ
آیین گونون آلتیندا یاشایان آداملار
گوندوزلر و گئجه‌‌لر یاشایان آداملار
آدلی سسلی گولوشلو خیردالی بؤیوكلو آداملار
قیریق قیریق گلیرلر قیریق قیریق گئدیرلر
و سونرا یوْخسا هئچ بیر زامان
هئچكیم ، هئچ نه‌یی خاطیرلاتمیر
و سونرا یوخسا هئچ بیر زامان
هئچ كیم و هئچ نه یوْخا یوْللانیر . □
Fransızca oxuyan qadın
Sümüklərimdən səs eşidirəm
Səslər deyir:
Ölülər ölməyiblər
Yuxuları dərib adamlara ad qoyurlar.
Göz qızdıranmırsan
Canacarlar əl atırlar duvarlara.
Haçandır yoxsa hara:
General adını soruşur
Sənin gözlərin yalnız otağı addımlayan potunlarda
Dolanır gəlir durur gedir qayıdır durur
- Hələ bilmirsən adın kaldır deməyə gəlməz –
Qapı açılır dört potun artır potunlara
Sağayaq potunların birisi
Neçə yol burnunu qovzayır çırpır deyir:
Ad! Ad! Ad mühümdür bizim üçün
Sökün adını çıxardın!
Yoxsa _________
Dəniz üstə yağış yağır
Gəmidən qovzanan musiqi qırıq yel tək
Qırıq-qırıq çatır bura-ora
Çox uzaqlara amma yox
Fransızca bir qadın oxuyur.
Gecə yarını aşıb
Yəqin içənlər içib
Fikirdə boğulanlar boğulub.
Qırıq- qırıq gəlir çatır
İp tək dolanır boğaza
Sıxır boğur
Necə oxumaqdır bu
Bilirəm bu anda oxucu gözlərini yumub
Gəmiçilərin birisi ağlamaqdan
Get-gedə əriyib süzülüb başqalarının
Əllərinə gözlərinə
Və gəmini bu islaq soyuq bir şüy getdikcə alır
Adamların adamların adamların gözlərinin ayaq yerləri
Səslərinin iylərinin ayaq yerləri
O qədər xızın qalxır gəmi xızın enir
O qədər özgə bir gecə duyulur bu gecədə
Və hava ölümdən də oyana bir havadır
................................
..................
Qırıldı söz ....................
Gəmi başımın içindən keçir adamlarıyla səsləriylə
Gəmi başımdan çıxır adamlarsız səslərsiz
- Səs hələ sümüklərimdə gəzirdi –
Ayın günün altında yaşayan adamlar
Gündüzlər və gecələr yaşayan adamlar
Adlı səsli gülüşlü xırdalı böyüklü adamlar
Qırıq- qırıq gəlirlər qırıq- qırıq gedirlər
Və sonra yoxsa heç bir zaman
Heç kim, heç nəyi xatırlatmır
Və sonra yoxsa heç bir zaman
Heç kim və heç nə yoxa yollanır.□